ارائه چارچوبی برای سنجش دوسوتوانی سازمانی و ارتباط آن با عملکرد در صنایع خدماتی

با در نظر گرفتن محیط های رقابتی، تنها سازمان هایی می توانند به فعالیت خود ادامه دهند که عملکرد شان را در قالب قابلیت های سازمانی، ازجمله قابلیت تفکر استراتژیک، تقویت نمایند. یکی از موضوعات برجسته در مبحث استراتژیک، یادگیری سازمانی است. یادگیری سازمانی و خلق دانش در مواجه با محیط متغیر کسب وکار امروزی، به عنوان یک منبع حیاتی برای کسب مزیت رقابتی و دست یابی به عملکرد برتر شناسایی شده است. مهم ترین عنصر مربوط به یادگیری سازمانی، موضوع پیگیری دانش جدید و استفاده و بهبود دانش موجود است که در مواجه با افزایش رقابت، سازمان ها با چالش های متناقضی در این دو فعالیت روبرو می شوند؛ بنابراین، سازمان ها برای بقای طولانی مدت به انطباق هر دو نیازمند هستند. توانایی سازمان در یادگیری دانش جدید و بهبود دانش موجود به عنوان دوسوتوانی سازمانی شناخته شده است. محققان از مفهوم دوسوتوانی سازمانی، یا همان ظرفیت سازمان در پیگیری همزمان دو هدف نامتجانس، برای بحث پیرامون پدیده های سازمانی بسیار با اهمیت و پیچیده استفاده می کنند که بازتابی از تنوع آن است و استدلال می شود که در بهبود عملکرد سازمان حتی در شرایط عدم اطمینان محیطی بسیار حائز اهمیت می باشد. پژوهش حاضر در پی ارائه چارچوب سنجش دوسوتوانی سازمانی و بررسی رابطه آن با عملکرد سازمانی است و درنهایت به دنبال پاسخ به این سوال است که پویایی های محیطی در رابطه ی بین دوسوتوانی سازمانی و عملکرد سازمانی چه نقشی ایفا می کند. جامعه آماری این پژوهش، صنعت بانکداری که مهم ترین محرک اقتصادی در بخش خدمات است، می باشد. تحلیل داده ها بر اساس پرسشنامه های جمع آوری شده از 161 شعبه بانک به عنوان نمونه آماری صورت گرفته است. ابتدا بر اساس مطالعه ادبیات، مدل موردنظر ارائه گردید. سپس مدارکی جهت پایایی و روایی شاخص ها ارائه شد. درنهایت، به منظور برازش مدل و بررسی فرضیه های پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی (pls) استفاده گردید. مطلوب بودن شاخص های پایایی و روایی ارائه شده در پژوهش، برازش مناسب مدل های اندازه گیری را به همراه داشت. درنتیجه، چارچوب ارائه شده برای سنجش متغیرها، ازجمله متغیر دوسوتوانی سازمانی که هدف محوری در پژوهش حاضر است، مورد تأیید قرار گرفت. برازش مدل ساختاری و مدل کلی پژوهش نیز بر اساس معیارهای مطرح شده در بخش ساختاری و کلی تأیید شد. درنهایت، نتایج به دست آمده حاکی از آن است که دوسوتوانی سازمانی به طور مثبت و معناداری بر عملکرد سازمانی تأثیر دارد و پویایی محیطی رابطه ی بین دوسوتوانی سازمانی و عملکرد سازمانی را تعدیل می کند. کلیدواژه ها: دوسوتوانی سازمانی، اکتشاف، بهره برداری، عملکرد سازمانی، پویایی محیطی